اثر بیوچار کود گاوی و تنش رطوبتی بر ویژگی‌‮های رشد و کارایی مصرف آب اسفناج در شرایط گلخانه‌‮ای

خشکسالی و تنش حاصل از آن یکی از مهم­‌ترین و رایج­ترین تنش­های محیطی است که تولیدات کشاورزی را با محدودیت روبرو می­سازد. با هدف بررسی اثر بیوچار حاصل از کود گاوی بر رشد، عملکرد و کارایی مصرف آب گیاه اسفناج در سطوح مختلف رطوبتی خاک، آزمایشی در شرایط گلخانه به‌صورت فاکتوریل ودرقالبطرحکاملاًتصادفی با سه تکرار در آبان تا دی ماه 1393 انجام شد. تیمارها شامل چهار سطح بیوچار (صفر، 25/1، 5/2 و 5 درصد وزنی خاک اولیه) و سه سطح رطوبتی (100 درصد ظرفیت مزرعه (بدون تنش)، 70 و 55 درصد ظرفیت مزرعه بود. سطوح تنش رطوبتی در طول فصل رشد با توزین روزانه گلدان­ها و جبران کمبود آب خاک در زمان آبیاری با افزودن مقدار آب لازم به آنها اعمال شد و میزان آب اضافه شده به هر گلدان نیز در طول فصل رشد اندازه­گیری شد. اعمال سطوح تنش رطوبتی سبب کاهش معنی­دار سطح برگ، هدایت روزنه­ای، آب مصرفی، وزن تر و وزن خشک اندام هوایی گیاه در مقایسه با شاهد (صفر درصد بیوچار و 100درصد رطوبت ظرفیت مزرعه) شد. اعمال تنش رطوبتی تا سطح 70 درصد ظرفیت مزرعه ضمن اینکه سبب کاهش معنی‏دار مصرف آب گیاه شد اثر معنی­داری بر کارایی مصرف آب گیاه نداشت. لیکن تیمار رطوبتی 55 درصد ظرفیت مزرعه کارایی مصرف آب گیاه را کاهش داد. درحالی که شاخص سبزینگی گیاه به­طور معنی­داری به­ترتیب به میزان 14، 14 و 11 درصد در مراحل اول، دوم و سوم (به­ترتیب در مراحل زمانی 40، 55 و 70 روز پس از کشت) تنها با اعمال سطح رطوبتی 55 درصد ظرفیت مزرعه افزایش یافت. به­طورکلی، کاربرد 25/1 درصد بیوچار (25 تن در هکتار) در سطوح مختلف تنش رطوبتی سبب کاهش اثرات منفی تنش رطوبتی (کاهش سطح برگ، کاهش وزن تر و خشک اندام هوایی و غیره)و بهبود شاخصهای رشد گیاه در مقایسه با شاهد شد. بنابراین کاربرد آن برای گیاه و به­ویژه در شرایطی که گیاه تحت تنش خشکی است و یا در گلخانه­ها و خزانه­ها به منظور کاهش میزان آب مصرفی و بهبود رشد و عملکرد گیاه قابل توصیه می­باشد، هرچند پیشنهاد می­شود آزمایش در شرایط مزرعه نیز انجام شود.